به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، علی لاریجانی، در آئین رونمایی، نقد و بررسی سه کتاب جدید با موضوع بیانیه گام دوم انقلاب اظهار داشت: در بیانیه گام دوم موضوعات متکثری مطرح شده است، از وضعیت گذشته ایران تا شرایط حدوث انقلاب و راه طی شده در این ۴۰ سال و مسیر آتی مومنان، در آن وجود دارد.

وی افزود: نکته مهم روح کلی حاکم بر بیانیه است تا موضوعات متکثر ذیل آن فهم شود. لذا ابتدا باید حقیقت بنیادین و روح کلی حاکم بر بیانیه را کشف کنیم.

مشاور رهبر انقلاب اسلامی اظهار داشت: در اسلام موضوعات متنوعی داریم از مسائل فردی گرفته تا مسائل کلی و… اما اگر بخواهیم حقیقت اسلام را بفهمیم با رجوع به بیان علامه طباطبایی، روح کلی اسلام همان توحید است و بقیه موضوعات در جوف توحید معنا می شود. در بیان علامه مسئله عدالت مسئله مهم در ارسال رٌسل است که ذیل توحید از آن بحث می شود.

وی با اشاره به بیانیه گام دوم تاکید کرد: روح کلی بیانیه این است که انقلاب اسلامی یک حرکت زنده است. بقیه امور مثل استقلال و آزادی و نه شرقی و نه غربی در جوف این موضوع معنی پیدا می کنند.

لاریجانی ادامه داد: در فراز و فرودهای انقلاب این مسایل گاهی پیش آمد که می گفتند انقلاب حادث شده حالا باید نظام سازی کنیم. یا برخی با پیش آمد برخی حوادث، چنان دچار یاس می شدند که گویا انقلاب را تمام شده می دیدند. اگر ما روح کلی انقلاب را بشناسیم می توانیم به این دو نگاه پاسخ روشن دهیم.

وی با طرح این سوال که چرا انقلاب زنده است؟ گفت: پاسخ به این سوال به نوع نگاه ما به جامعه باز می گردد. نگاه ما به جامعه چیست؟ اگر اصالت را به فرد بدهیم و بگوییم جامعه اجتماعی از افراد تشکیل شده، تلقی متفاوتی ایجاد می کند.

مشاور رهبر انقلاب ادامه داد: مرحوم علامه در تفسیر المیزان نشان داده اند که جامعه حیثیت مستقل و هویت مستقلی از افراد دارد، ضمن اینکه افراد وجود دارند اما جامعه غیر از افراد، هویت مستقل دارد و دارای حقوق است. لذا تلقی ما از انقلاب هم بر این اساس می تواند تفاوت کند.

وی با اشاره به آیه ۲۸ سوره جاثیه و ۱۰۸ سوره انعام تاکید کرد: علامه از این آیات استفاده می کند تا اثبات کند جامعه دارای هویت مستقل است و شعور و عصیان و حساب و کتاب دارد .

لاریجانی ادامه داد: شهید مطهری در کتاب فطرت امر دیگری را به این بیان علامه اضافه کرده‌ است. ایشان می گوید همانطور که انسان ها داری فطرت هستند، جامعه هم که برای آن قائل به وجود مستقل هستیم، هم دارای فطریات است. من این را در اندیشه دیگر فیلسوفان ندیده ام که جامعه دارای فطریات باشد.

وی با طرح این سوال که فطرت الهی در جامعه به چه معنی است؟ گفت: شهید مطهری برخی از سنن همیشگی و جاودانه الهی بر جوامع را به عنوان فطریات جامعه می داند. به نظر ایشان سنت الهی این است که جوامع به سمت تکامل منتهی می شوند. وحدت امم یک امر فطری است که این در زمان ظهور امر مسلمی است. این البته احتیاج به تفسیر بیشتر دارد. مثلاً استقلال یا آزادی یا هویت ملی از چیزهایی است که همه جوامع به طور طبیعی آن را می طلبند. بنابراین ممکن است که بحث فطریات احتیاج به تفسیر داشته باشد. لذا اینکه می گوییم انقلاب زنده است، ابتنا به این موضوع دارد که تلقی ما نسبت به جامعه چیست.

مشاور رهبر انقلاب با طرح این سوال که چرا انقلاب امری استمراری است و دوام دارد؟ گفت: انقلاب ها دو نوع هستند، برخی متکی به عوارض و صفاتی هستند که محدودیت دارند لذا جاودانگی ندارند کمااینکه انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه همینطور است. اما اگر یک انقلابی متکی بر جوهره واقعی یک جامعه باشد که ویژگی تداوم و استمرار دارد به این می رسیم که انقلاب تداوم دارد و زنده است.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی متکی بر جوهره واقعی جامعه اسلامی یعنی فرهنگ دینی است. اینکه انقلاب زنده است مبنای عقلایی دارد چراکه این به جوهره و ذاتیات جامعه اسلامی باز می گردد که امری با دوام است.

لاریجانی افزود: جامعه مستمرا در حال تغییر است و با بیرون، داد و ستد دارد و هر لحظه تغییرات سیاسی و اجتماعی برای جامعه پدید می آید. اگر ما نقطه ای نگاه کنیم در هر لحظه جامعه در حال تغییر است. حرفی که مرحوم ملاصدرا درباره حرکت جوهری مطرح می کند این است که همه عالم در حال حرکت و تغییر است. اما نکته این است که آن سیر حرکتی هویت داشته باشد. جامعه هر لحظه تغییر می کند اما کل این حرکت یک هویت دارد.

وی تاکید کرد: علامه طباطبایی می گوید اسلام تنها آیینی است که احکام آن مبتنی بر امر اجتماعی است و در تمام احکام دینی روح اجتماعی وجود دارد.

مشاور رهبر انقلاب اسلامی ادامه داد: منطق تمدن اسلام بر عقل و حق استوار است اما منطق تمدن غرب بر احساسات و تمایلات است. دومی امری عارضی و اولی امری جوهری است.

وی افزود: مکین تایر، فیلسوف اخلاق و سیاست، در کتاب «در پی فضیلت» می گوید فرهنگ اخلاقی غرب بر احساس استوار شده و از مبانی عقلانی فاصله گرفته است.

لاریجانی گفت: زنده بودن حرکت انقلاب ربط وثیقی به تلقی ما از جامعه و منطق مبتنی بر حقانیت و نه احساسات دارد.

وی با اشاره به این سوال که اگر زنده بودن انقلاب یک امر تکوینی است پس بیانیه چه ضرورتی دارد؟ گفت: زنده بودن به معنای تکاملی بودن نیست. زنده بودن به معنی حرکت است که این حرکت می تواند تکاملی و یا انحطاطی باشد. لذا بیانیه برای این است که مومنان بدانند مبادا در خاک پاشی معاندین از منزلت انقلاب غفلت کنیم و در جهت اعتلای آن تلاش نکنیم. لذا بیانیه گام دوم برای جلوگیری از انحطاط و برای حرکت تکاملی است.

مشاور رهبر انقلاب اسلامی با طرح سوال دیگری مبنی بر اینکه چطور می توانیم حیات تکاملی تعبیه کنیم، آیا با بیانیه و دستورالعمل می توان این کار را کرد؟ گفت: حرف رهبر انقلاب این است که تداوم حرکت تکاملی انقلاب به یک نظام تربیتی وابسته است. چیزی که در فلسفه افلاطونی از آن به پایدیا یاد می شود.

لاریجانی ادامه داد: مهم نظام تربیتی حکومت است و اگر بخواهیم نفاذ به دستورالعمل حکومت بدهیم باید آن دستورالعمل در نظام تربیتی قرار بگیرد.

وی افزود: جامعه صالح در گرو علم نافع و عمل صالح است. علامه طباطبایی معتقد است که جامعه ای که مسلح به این دو باشد تمدن ساز است. لذا در بیانیه به دانش های پیشرو و نظام تربیتی تاکید شده که نشان می دهد تمدن سازی مورد تاکید است.

مشاور رهبر انقلاب ادامه داد: اسلام هرگز میان زندگی مادی و حیات معنوی جدایی قایل نیست. مرحوم علامه معتقد است که هر طرحی که برای زندگی معنوی در نظر گرفته شود وقتی موفق است که به زندگی مادی توجه شود. لذا زندگی اقتصادی یک ضرورت است.

لاریجانی گفت: مهمترین چیزی که جامعه انسانی پایدار را می سازد اقتصادیات است که خدا آن را مایه قوام جامعه قرار داده است. توسعه کشور رخ نمی دهد مگر اینکه مردم در توسعه مشارکت داشته باشند و ثانیا ذهن توسعه گرا داشته باشند.

وی ادامه داد: باید مبانی بیانیه را خوب درک کنیم و صاحبان اندیشه را حول آن به مشارکت بکشانیم تا بیانیه تبدیل به یک گفتار مسلط در جامعه برای همه جامعه و جریان ها شود. بیانیه وقتی می خواهد در جامعه تحقق پیدا کند باید به موضوع طریق اندیشیده شود.

مشاور رهبر انقلاب اسلامی با بیان اینکه چگونه می توان بیانیه را فراگیر کنیم؟ گفت: چیزی که در این بیانیه مطرح شده است مورد قبول جریان های مختلف سیاسی و اجتماعی کشور است. اما آنها باید احساس مشارکت کنند تا حرکت پویا در این بیانیه محقق شود.

وی در بخش پایانی سخنرانی خود اظهار داشت: بر اساس نصوص دینی ترتب بر عدالت است. بنابراین ما باید درک درستی از عدالت داشته باشیم و از عدالت است که موضوعات دیگر معنی پیدا می کند.

لاریجانی افزود: هر کس که استعداد فطری دارد در مقابلش حقی دارد لذا حکومت باید زمینه ساز این حرکت فطری باشد. البته خود افراد باید حرکت کنند تا فعلیت پیدا کنند ولی حکومت باید زمینه ساز باشد. اینجا بحث آزادی مطرح می شود که آزادی ابزاری برای تحقق عدالت است. باید موانع مشارکت مردم برداشته شود. دموکراسی در حکومت دینی امری جدا از حکومت دینی نیست و از تفکر عدالت برمی‌خیزد. بنابراین آزادی یک امر ضروری برای تحقق عدالت است. البته باید این آزادی در شئون مختلف مانعی برای ترقی شئون دیگر نشود.